📌 Giriş
Ticari hayatta şirketlerin karşılaştığı en büyük sorunlardan biri alacakların tahsil edilememesi ve borçluların ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesidir. Alacak tahsili süreci, hukuki kurallara uygun bir şekilde yürütülmediğinde şirketler için ciddi maddi kayıplara ve uzun süren hukuki mücadelelere neden olabilir.
📌 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK), alacak tahsili ve icra süreçlerini düzenlemektedir.
Bu makalede, alacak tahsilinde izlenmesi gereken yasal yollar, icra ve haciz süreçleri, borçlulara karşı hukuki yaptırımlar ve alacak risklerinden korunma yöntemleri detaylı olarak ele alınacaktır.
📌 Alacak Tahsili Nedir? Hukuki Dayanakları
📌 Alacak tahsili, bir şirketin veya kişinin kendisine ödenmeyen borçlarını yasal yollarla tahsil etme sürecidir.
✔ 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK), icra ve haciz işlemlerinin nasıl yürütüleceğini düzenler.
✔ 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, alacaklı ve borçlu arasındaki sözleşmesel hak ve yükümlülükleri belirler.
✔ 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, ticari alacakların tahsilinde uygulanacak kuralları içerir.
📌 Örnek: Bir tedarikçi firma, sözleşmeye uygun olarak teslim ettiği ürünlerin bedelini alamazsa, alacak tahsili için icra takibi başlatabilir.
📌 Önemli Not: Alacaklılar, yasal süreçlere uygun hareket etmezse, tahsilat süreci uzayabilir veya tamamen başarısız olabilir.
📌 Şirketlerin Alacaklarını Güvence Altına Almak İçin Uygulayabileceği Önlemler
📌 Şirketlerin alacak tahsilatını güvence altına almak için bazı hukuki önlemler alması gereklidir.
✔ 1️⃣ Sözleşmelerde Açık ve Net Ödeme Şartları Belirtin
- Faturaların ödeme tarihleri, faiz oranları ve cezai şartlar detaylı şekilde belirtilmelidir.
✔ 2️⃣ Teminatlı Sözleşmeler Yapın
- Senet, çek, ipotek, rehin gibi teminatlarla ödeme güvencesi sağlayabilirsiniz.
✔ 3️⃣ Borçlunun Mali Durumunu Takip Edin
- Müşterilerin ve iş ortaklarının kredi geçmişini ve finansal durumunu kontrol etmek, tahsilat risklerini azaltır.
✔ 4️⃣ Gecikmiş Ödemeler İçin Erken Uyarı Sistemi Kullanın
- Borçluya zamanında ihtarname göndererek gecikmeyi önleyin.
📌 Örnek: Bir inşaat firması, yüklenici firmadan alacağını tahsil edebilmek için iş başlangıcında teminat mektubu talep edebilir.
📌 Önemli Not: Alacakları güvence altına almayan şirketler, uzun süren icra ve dava süreçleriyle karşılaşabilir.
📌 Borçlulara Karşı Hukuki Yollar: İhtarname, Arabuluculuk ve Dava Süreçleri
📌 Borçlarını ödemeyen kişilere karşı izlenebilecek hukuki yollar şunlardır:
✔ 1️⃣ İhtarname Gönderme
- Alacaklı, borçluya noter aracılığıyla ödeme talebi içeren resmi bir ihtarname gönderebilir.
✔ 2️⃣ Zorunlu Arabuluculuk Başvurusu
- 1 Eylül 2023 itibarıyla ticari alacak davalarında arabuluculuk zorunlu hale getirilmiştir.
- Arabuluculuk süreci başarısız olursa dava açılabilir.
✔ 3️⃣ Ticaret Mahkemesinde Alacak Davası Açma
- Borç tahsil edilemezse, ticaret mahkemesinde alacak davası açılabilir.
📌 Örnek: Bir lojistik firması, alacağını tahsil edemediğinde öncelikle noter aracılığıyla ihtarname gönderebilir ve ardından arabuluculuk başvurusunda bulunabilir.
📌 Önemli Not: Arabuluculuk aşaması tamamlanmadan dava açılamaz.
📌 İcra Takibi ve Haciz İşlemleri Nasıl Yürütülür?
📌 Borçlu, borcunu ödemezse, alacaklı icra takibi başlatarak haciz işlemi yaptırabilir.
✔ 1️⃣ İlamsız İcra Takibi (Borç Senetsiz İse)
- Borçluya ödeme emri gönderilir ve 7 gün içinde itiraz hakkı vardır.
- Borçlu itiraz etmezse, haciz işlemleri başlatılır.
✔ 2️⃣ İlamsız İcra Takibi (Çek veya Senet Varsa)
- Alacaklı, çek veya senet ile icra takibi başlatabilir ve borçluya ödeme emri gönderilir.
✔ 3️⃣ Haciz İşlemi ve Malların Satışı
- Borçlu ödeme yapmazsa, taşınır ve taşınmaz malları haczedilebilir.
- Haczedilen mallar, icra yoluyla satılarak alacak tahsil edilir.
📌 Örnek: Bir elektronik şirketi, müşterisinden ödeme alamazsa icra takibi başlatıp borçlunun banka hesaplarına haciz koydurabilir.
📌 Önemli Not: İcra süreci borçlu tarafından itiraz edilirse, alacaklı mahkemeye başvurarak itirazın kaldırılmasını talep edebilir.
📌 Alacak Tahsilinde Karşılaşılabilecek Hukuki Sorunlar ve Çözüm Yolları
📌 Alacak tahsil sürecinde karşılaşılabilecek başlıca sorunlar şunlardır:
✔ 1️⃣ Borçlunun İtirazı ve İcra Takibinin Durması
- Borçlu, icra takibine itiraz ederse, alacaklı mahkemeye başvurarak itirazın kaldırılmasını talep edebilir.
✔ 2️⃣ Borçlunun Mal Varlığını Kaçırması
- Alacaklı, borçlunun mal kaçırdığını tespit ederse, mal kaçırma davası açabilir.
✔ 3️⃣ Borçlunun İflas Etmesi
- Borçlu iflas ederse, alacaklı iflas masasına başvurarak alacağını talep edebilir.
📌 Örnek: Bir firma, borçlunun mal kaçırdığını fark ederse, iptal davası açarak bu işlemi geçersiz kılabilir.
📌 Önemli Not: Borçlunun mal kaçırmasını önlemek için, icra takibi başlatılırken ihtiyati tedbir talebinde bulunulabilir.
Bir yanıt yazın