Trafik düzeninin sağlanması ve güvenliğin korunması için sürücü belgesi (ehliyet) sahibi kişilere çeşitli yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülüklerin ihlali hâlinde ise hem idari para cezaları hem de sürücü belgesine yönelik yaptırımlar gündeme gelir. “Ehliyet cezaları ve iptal süreçleri” başlıklı bu yazımızda; hangi hallerde ehliyete el konulacağı, ceza puanı sistemi, geçici ve kalıcı iptaller, itiraz yolları ve ehliyetin geri alınması süreci gibi kritik bilgileri detaylı olarak ele alacağız.
Ehliyet Cezaları Nedir?
Ehliyet cezası, sürücünün karayolu trafik kurallarına aykırı hareket etmesi durumunda uygulanan idari bir yaptırımdır. Bu cezalar:
- Para cezası (idari yaptırım)
- Sürücü belgesine geçici el koyma
- Sürücü belgesinin kalıcı iptali
şeklinde olabilir. Ceza türü, ihlalin ağırlığına göre değişkenlik gösterir.
Trafik Ceza Puanı Sistemi (2025)
Her trafik kural ihlali belirli bir ceza puanı taşır. Bu puanlar, sürücülerin siciline işlenir. Aşağıda bazı yaygın ihlallerin puanları yer alıyor:
| Kural İhlali | Ceza Puanı |
|---|---|
| Hız sınırının %10-%30 aşılması | 10 |
| Kırmızı ışıkta geçmek | 20 |
| Emniyet kemeri takmamak | 15 |
| Alkolle araç kullanmak (ilk kez) | 20 |
| Sinyal vermeden şerit değiştirmek | 20 |
Ehliyet Ceza Puanı Limiti Nedir?
- Bir yıl içinde 100 ceza puanına ulaşan sürücünün ehliyeti 2 ay süreyle geri alınır.
- 3 kez 100 puan dolarsa, ehliyet süresiz olarak iptal edilir.
Sürücü, ehliyetin geri alınması hâlinde trafik eğitimi almalı ve psikoteknik testten geçmelidir.
Ehliyetin Geçici Olarak Geri Alınması
Ehliyete el konulması, bazı ağır trafik ihlallerinde süreli olarak uygulanır:
| İhlal Türü | El Koyma Süresi |
|---|---|
| Alkol sınırının aşılması (ilk kez) | 6 ay |
| İkinci kez alkollü araç kullanımı | 2 yıl |
| 3 kez alkollü araç kullanımı | Ehliyet iptali |
| Ehliyetsiz araç kullanmak | Araç bağlanır, ceza uygulanır |
| Uyuşturucu etkisinde araç kullanmak | 5 yıl |
Ehliyetin Kalıcı Olarak İptali Hangi Hallerde Olur?
Bazı ağır ihlallerde sürücü belgesi tamamen iptal edilir:
- 3 kez alkollü araç kullanımı
- Uyuşturucu madde etkisinde araç kullanmak
- Sahte evrakla ehliyet almak
- Ölümlü trafik kazasında asli kusurlu olmak
- 3 defa ceza puanı 100’e ulaşmak
Bu hallerde ehliyet geri alınır ve yeniden ehliyet alınabilmesi için mahkeme kararı veya belirli şartların sağlanması gerekir.
Ehliyet Cezalarına Nasıl İtiraz Edilir?
İtiraz Süresi: 15 GÜN
Sürücü, kesilen ceza ya da ehliyete el konulması kararına karşı 15 gün içinde Sulh Ceza Hâkimliği’ne itiraz edebilir.
İtiraz İçin Gerekli Belgeler:
- Ceza tutanağı veya ehliyete el koyma belgesi
- Kimlik ve ehliyet fotokopisi
- Dilekçe
- Varsa tanık beyanı veya görüntü kaydı
Hakim kararının kesin olduğu unutulmamalıdır.
Ehliyet Geri Alındıktan Sonra Ne Yapılır?
Geçici olarak el konulan ehliyetin geri alınması için:
- Süre dolduktan sonra Emniyet’e başvuru
- Psikoteknik raporu alınması
- Trafik eğitimi (gerekiyorsa)
- Alkol veya uyuşturucu testi sonucu (gerekliyse)
Tüm belgeler tamamlandıktan sonra ehliyet teslim edilir.
Psikoteknik Test Nedir?
- Ehliyetin 100 ceza puanı nedeniyle alınması hâlinde istenir.
- Bilişsel ve psikolojik yeterliliğin ölçüldüğü bir testtir.
- 1 gün içinde tamamlanır, geçerlilik süresi 5 yıldır.
Sürücü Belgesinin Geri Alınmasını Engellemek İçin Öneriler
- Trafik cezalarını zamanında ödeyin
- Alkol, uyuşturucu etkisindeyken araç kullanmayın
- Sürekli trafik kuralı ihlali yapmaktan kaçının
- Ceza puanlarınızı e-Devlet’ten kontrol edin
- Eğitimlere katılın, psikoteknik testlerden haberdar olun
Yargıtay Kararlarında Ehliyet İptali
Yargıtay kararlarına göre:
“Ehliyetin iptali, sadece hukuki dayanakla değil, ölçülülük ilkesiyle de değerlendirilmelidir. Kusurun ağırlığı ve sürücünün bilinç durumu dikkate alınmalıdır.”
Bu nedenle her olay özelinde değerlendirme yapılmalıdır.
Ehliyetsiz Araç Kullanmanın Cezası (2025)
| İhlal | Ceza Miktarı |
|---|---|
| Ehliyetsiz araç kullanmak | 12.978 TL |
| Ehliyetsiz kişiye araç vermek | 12.978 TL |
| Trafikten men | Araç bağlanır, otoparka çekilir |
Ayrıca sürücü ehliyetsizse, kazada tüm sorumluluğu da üstlenir.
Sonuç: Ehliyetinizi Korumak Elinizde
Ehliyet, sadece bir belge değil; aynı zamanda toplum içinde güvenli sürüşün anahtarıdır. Trafik kurallarına uymak, hem can güvenliğini sağlar hem de ehliyetinizi kaybetmemenizi. Ceza puanı takibi, hak arama yollarını bilmek ve gerektiğinde hukuki destek almak sizi gereksiz mağduriyetlerden korur.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Bir yanıt yazın