📌 1. Ödünç İşçi Çalıştırma Nedir?
📌 Ödünç işçi çalıştırma, bir işverenin kendi işçisini geçici bir süreyle ve belirli koşullarda bir başka işverene devrederek, o işverenin işinde çalıştırılmasına olanak sağlayan iş ilişkisidir.
✔ Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu’nun 7. maddesi kapsamında düzenlenmiştir.
✔ İşçi, asıl işvereniyle olan iş sözleşmesini korurken, geçici iş ilişkisi kapsamında başka bir işverenin işinde çalıştırılır.
🚨 Örnek:
Bir inşaat firmasında çalışan işçi, iş yoğunluğu sebebiyle 6 ay boyunca bir başka şantiyede, farklı bir işverenin yanında geçici olarak görevlendirilirse ödünç işçi çalıştırma söz konusu olur.
📌 2. Geçici İş İlişkisi Nasıl Kurulur?
📌 Ödünç işçi çalıştırma, iki farklı şekilde kurulabilir:
✅ 2.1. İşverenler Arası Geçici İş İlişkisi
✔ Bir işveren, kendi işçisini başka bir işverene geçici olarak devredebilir.
✔ Ancak bu işlem için işçinin yazılı onayı alınmalıdır.
✔ İşçinin rızası olmadan geçici görevlendirme yapılamaz.
🚨 Örnek:
Bir fabrika işçisi, aynı holding bünyesindeki başka bir fabrikada geçici olarak çalıştırılmak istenirse, yazılı onay alınmalıdır.
✅ 2.2. Özel İstihdam Bürosu Aracılığıyla Geçici İş İlişkisi
✔ İŞKUR’dan izin almış özel istihdam büroları işçi kiralama yetkisine sahiptir.
✔ Bu bürolar, işçiyi istihdam eder ve işçiyi belirli bir süreyle başka işverene devreder.
🚨 Örnek:
İnşaat sektöründe faaliyet gösteren bir firma, iş yoğunluğu nedeniyle özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici işçi talep edebilir.
📌 3. Ödünç İşçi Çalıştırma Hangi Durumlarda Uygulanabilir?
📌 İş Kanunu 7. maddeye göre özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi şu durumlarda kurulabilir:
| Durum | Süre |
|---|---|
| Doğum izni, askerlik gibi işçinin geçici devamsızlığı | En fazla 6 ay (gerektiğinde 2 kez uzatılabilir) |
| Mevsimlik tarım işlerinde | Süre sınırı yok |
| Ev hizmetlerinde | Süre sınırı yok |
| İş hacminin öngörülemeyen şekilde artması | En fazla 4 ay (en fazla 2 kez uzatılabilir) |
| Dönemsel iş artışı | En fazla 4 ay (en fazla 2 kez uzatılabilir) |
🚨 Örnek:
Bir tekstil fabrikasında siparişlerin artması nedeniyle 4 aylığına ödünç işçi çalıştırılabilir.
📌 4. Ödünç İşçi Çalıştırmanın Hukuki Şartları
✅ 4.1. Yazılı Sözleşme Zorunluluğu
✔ Geçici iş ilişkisi kurulurken işverenler arasında ve işçiyle yazılı sözleşme yapılması zorunludur.
✅ 4.2. İşçinin Rızası
✔ İşçinin yazılı onayı alınmadan başka bir işverene devredilmesi yasaktır.
✅ 4.3. Ücret ve Sosyal Hakların Korunması
✔ İşçinin ücret, yıllık izin, kıdem tazminatı gibi hakları asıl işvereni tarafından ödenmeye devam eder.
✔ İşçi, geçici çalıştığı işyerinde de iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinden yararlanır.
🚨 Örnek:
Geçici olarak başka bir işyerinde çalışan işçinin maaşı ve SGK primleri asıl işveren tarafından ödenmeye devam eder.
📌 5. İşverenlerin Hak ve Yükümlülükleri
| Asıl İşveren | Geçici İşveren |
|---|---|
| İşçinin ücretini, sosyal haklarını ödemekle yükümlüdür. | İşçiye iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini sağlamak zorundadır. |
| İşçinin kıdem ve yıllık izin hakkını korur. | İşçinin çalışma koşullarına uygun davranmalıdır. |
| İşçinin sigorta primlerini yatırır. | İşçinin iş kazası ve meslek hastalığına karşı gerekli tedbirleri alır. |
🚨 Örnek:
Bir işçi geçici olarak inşaat işinde görevlendirilmişse, güvenlik tedbirleri geçici işveren tarafından sağlanır, ancak işçinin ücret ve sigorta sorumluluğu asıl işverende kalır.
📌 6. Ödünç İşçi Çalıştırmada Yasaklar
✔ Grev ve lokavt süresince ödünç işçi çalıştırmak yasaktır.
✔ Toplu işten çıkarma yapılan iş yerlerinde 8 ay boyunca geçici işçi çalıştırılamaz.
🚨 Örnek:
Bir işyerinde grev devam ederken, üretimin aksamasını engellemek amacıyla ödünç işçi getirilemez.
📌 7. Örnek Senaryo
Senaryo:
✔ A Mobilya Fabrikası, yıl sonu siparişlerinde artış yaşamıştır.
✔ 3 aylık yoğun dönem için özel istihdam bürosu aracılığıyla 10 işçi kiralamak istemektedir.
✔ İşçilerle geçici iş ilişkisi sözleşmesi yapılır.
✔ Bu süre boyunca işçilerin ücretleri istihdam bürosu tarafından ödenirken, iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüğü A Mobilya Fabrikası’na ait olacaktır.
📌 8. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Ödünç işçi çalıştırmak için işçinin onayı şart mı?
📌 Evet, yazılı onay olmadan işçi başka işverene devredilemez.
🔹 Geçici iş ilişkisi süresi uzatılabilir mi?
📌 Evet, en fazla 2 kez uzatılabilir, ancak toplam süre 8 ayı geçemez.
🔹 Ücretim ödenmezse ne yapmalıyım?
📌 Ücret ödemesi asıl işveren sorumluluğundadır. Ödenmezse İş Mahkemesi’nde dava açabilirsiniz.
🔹 Geçici işveren beni işten çıkarabilir mi?
📌 Hayır. İş sözleşmeniz asıl işverenle devam eder, geçici işverenin sizi işten çıkarma yetkisi yoktur.
🔹 İş kazası olursa kim sorumlu?
📌 İş sağlığı ve güvenliği yükümlülüğü geçici işverene aittir. Ancak, asıl işveren de işçinin haklarını korumak zorundadır.
Bir yanıt yazın